Tôi có một đứa em trai mười lăm tuổi. Bắt đầu học lớp mười ở một thành phố xa lạ, buộc phải làm quen lại với mọi thứ từ đầu: đường phố, cách sống, bạn bè. Sáng ở nhà học bài, chiều tới trường, tối về nhà lại học bài, mỗi ngày đều như thế. Tôi biết nó buồn, và chán. Bởi ngay cả một kẻ nhàm chán như tôi, khi nghĩ về cái lịch đều đều ấy còn phát ngấy, thì một đứa bé 15 tuổi sẽ phải chán ngán đến thế nào. Mỗi lần đọc những dòng update status đầy bức bối của nó, tôi lại cảm thấy chạnh lòng. Và hoàn toàn bất lực. Tôi biết phải khuyên bảo nó ra sao, khi chính tôi còn chẳng khuyên bảo được mình?
Thật là buồn. Tất cả chúng ta đều như thế. Được đem đến thế giới này, rồi bị bỏ lại một mình. Phải tự vật lộn với cuộc sống, tự giải quyết mọi vấn đề. Không thể trông đợi hay dựa dẫm vào bất cứ ai. Chẳng ai cứu được mình ngoài chính mình. Tôi không thể tới lớp học hộ em tôi, bố mẹ tôi không thể dắt tay ai đó đến bảo hãy chơi với con bác. Bạn tôi không thể khóc giùm nỗi buồn của tôi. Hai kẻ yêu nhau đến mấy cũng chẳng có cách nào hoà chung vào làm một. Chúng ta có thể tìm được người để chia sẻ, nhưng đến cuối cùng, đều phải tự sống cuộc đời của mình.
Tất cả chúng ta đều như thế. Đều bước đi trong những trái cầu bằng thủy tinh. Chúng ta có thể nhìn thấy nỗi buồn, niềm vui, sự giận dữ và tuyệt vọng của đối phương, đôi lúc còn ngỡ như đã đến rất gần, nhưng không bao giờ có thể thực sự chạm vào được.
Đó chính là định mệnh của nhân loại, cũng là nỗi tuyệt vọng lớn lao và dai dẳng nhất của loài người.
Dương này, sáng nay khi mở cửa đi làm, tớ nhìn thấy nắng. Nắng vàng ươm cắt qua các nóc nhà lớn thành những mảng ấm áp, đẹp lắm. Cậu hiểu không, sau vô số ngày nhiệt độ ở mức dưới 15 độ C, giá buốt đến tận đầu từng sợi dây thần kinh, những tia nắng này thực sự có tác dụng cứu chuộc rất lớn. Bỗng nhiên tớ thấy có cái gì đó rất thanh thản khe khẽ lách qua lớp bùn lầy tăm tối trong lòng, vươn lên thành một cái chồi be bé xinh xinh. Cậu thấy có tuyệt không? Giống như một sự khởi đầu mới vậy.
Hôm qua, tớ đọc Cánh trắng của Phương. Viết rất là hay, rất là mượt mà, tớ thích lắm. Trong đó có một đoạn như thế này:
“....Lần đầu, rất điềm nhiên, anh ta nói: Tôi không yêu em.
Lần thứ hai, anh ta suy nghĩ lâu hơn một chút, rồi nói: Tôi vẫn chưa yêu em.
Lần thứ ba, anh ta vừa lau nước mắt cho cô gái vừa nhẹ giọng như một kẻ có tội: Tôi vẫn không yêu em.
Hai lần trước, cô gái đều đáp: Em sẽ chờ anh.
Nhưng lần này, vừa khóc cô vừa nói: Em vẫn không thể không yêu anh.
Chỉ thế thôi. Rồi hai người chia tay nhau ở ngã tư đường. Anh lên xe máy đi về phía Nam thành phố. Cô đi trên vỉa hè trở về ngôi nhà ở hướng Đông. Ánh hoàng hôn rơi rớt sau lưng họ. Khi ấy là một buổi chiều tà. Khi ấy, vẫn là một kẻ "không yêu" và một người "không thể không yêu"....”
Khi đọc đoạn đó, tớ đã khóc, nhưng rồi lòng lại rất đỗi bình yên. Dương ạ, có những tình yêu cố chấp như thế đấy. Dù biết sẽ không bao giờ được đáp lại, hoặc không thể nhìn ra đâu là đích đến, thì vẫn cứ không thể không yêu. Vùng vẫy để thoát ra sẽ chỉ khiến bản thân phải chịu thêm nhiều đau đớn tổn thương. Nhưng khi học được cách chấp nhận nó, thì dù là đơn phương đến suốt kiếp cũng sẽ không phải đớn đau, thậm chí là rất nhẹ nhàng.
Dương biết không, khó khăn lắm tớ mới có thể yêu một ai đó, tớ không muốn phải tự tay giết chết nó. Từ giờ, tớ đã có thể yên tâm gìn giữ tình cảm này mà không cần lo nghĩ, chỉ là đợi chờ cho đến ngày nó tự tàn lụi mà thôi.
Tớ sẽ không khóc nữa đâu. Dương cũng đừng buồn nữa nhé. Vì hôm nay, nắng đã lên rồi.
.JJ.
Con chim ở đậu cành tre
Con cá ở trọ trong khe nước nguồn
Tôi nay ở trọ trần gian
Trăm năm về chốn xa xăm cuối trời
Trăm năm ở đậu ngàn năm
Đêm tối ở trọ chung quanh nỗi buồn
Ơ hay là một vòng xinh
Tôi như người bỗng lênh đênh giữa đời
<Ở trọ - Trịnh Công Sơn>
Tôi sinh ra ở một thị xã nhỏ của tỉnh Quảng Ninh, tuổi thơ mười tám năm liền gắn với bụi than mờ mờ mịt mịt. Thị xã bé tí bé teo, xấu quắc, ít dân, buồn hắt buồn hiu, chỉ có duy nhất một con đường quốc lộ độc đạo chạy xuyên qua, cắt thị xã thành hai nửa không đều, một bên là núi, một bên là biển, khập khà khập khiễng. Nói vui, là thị xã bốn chữ "bờ": bé - bụi - bẩn - buồn. Tuy thế, tôi chưa từng nghĩ tới chuyện về sau sẽ rời khỏi cái thị xã "4 chữ B" đó. Tôi cứ tưởng mình sẽ ăn đời ở kiếp với nó kia. Thế nhưng cái số của tôi chắc là phải sống xa quê hương, từ nhỏ mỗi lần mẹ dẫn đi xem bói người ta đều phán vậy, mà thực tế cũng chứng minh như vậy.
Học xong cấp ba, trượt đại học, tôi thi vào một trường Cao đẳng cách nhà 100km, bắt đầu hành trình tha hương của mình. Hết ba năm Cao đẳng, bố về hưu, cả một đời cống hiến không xin nổi cho con gái một chân vào mỏ làm. Không một ai biết bố tôi lại có thể tin được chuyện đó. Ai cũng cho rằng chắc tại bố tôi không thích tôi làm mỏ, chứ bố tôi sao lại không xin nổi việc cho tôi. Nhưng sự thực là như thế.Học xong cấp ba, trượt đại học, tôi thi vào một trường Cao đẳng cách nhà 100km, bắt đầu hành trình tha hương của mình. Hết ba năm Cao đẳng, bố về hưu, cả một đời cống hiến không xin nổi cho con gái một chân vào mỏ làm. Không một ai biết bố tôi lại có thể tin được chuyện đó. Ai cũng cho rằng chắc tại bố tôi không thích tôi làm mỏ, chứ bố tôi sao lại không xin nổi việc cho tôi. Nhưng sự thực là như thế.
Sau này mẹ kể lại, tay giám đốc suốt hai năm thân thiết tưởng chừng hơn cả anh em của bố đến tận nhà tôi gửi trả lại tiền. À, nói đến tiền thì là như này, ở nhà tôi có cái luật bất thành văn - không tiền không xin được việc, trừ phi là công nhân khai thác chui lò thì không phải tiền nong, còn những vị trí phòng ban không có tiền là không ổn. Tất nhiên anh em với nhau, sao dám lấy tiền của bố tôi. Nhưng nếu nhận tôi vào, ông ta đương không sẽ mất một khoản tiền tương đối lớn (nghe nói, để xin vào làm công nhân cơ điện đã tốn những 70 triệu rồi, vào khối phòng ban chắc tiền to hơn nhiều). Vậy là ông ta chọn giải pháp không nhận tiền của nhà tôi, nhưng cũng không nhận tôi. Còn bảo bố tôi, anh ạ, anh nên hiểu, đời cua cua máy đời cáy cáy mò...
Tay giám đốc nọ đề nghị nhận tôi xuống khai trường làm, nhưng bố không đồng ý, sợ tôi vất vả, rồi thì trong cái chế độ rặt nhà nước này, không còn ai đỡ lưng, ông sợ tôi không chống chọi nổi. Bố tôi thương tôi, bố tôi không đành lòng. Sau chuyện ấy, ông buồn rất lâu. Mẹ bảo, đấy là thất bại của cuộc đời bố. Ở cái xã hội này, chẳng tin được ai con ạ, chẳng có gì thắng nổi một chữ "tiền". Những tổn thương của tuổi trẻ thường ồn ào và nhanh hết, còn những tổn thương của một người đàn ông đã ở tuổi xế chiều, tôi không cách nào hình dung ra. Nhưng sẽ không bao giờ tôi quên được dáng ngồi trầm ngâm của bố tôi những ngày ấy, và đôi mắt chỉ toàn cay đắng lẫn bất lực của ông.
Thế rồi một người bạn học từ ngày xưa của bố khuyên cho tôi lên Hà Nội, đất rộng người đông, thếu gì việc làm. Bố đắn đo suy nghĩ rất lâu rồi bảo để tôi tự quyết định. Tính tôi ưa đi xa, lại mới chia tay người yêu, nên đồng ý luôn. Đó là khoảng cuối 2006, vừa ra trường về nhà được hơn tháng, lại khăn gói tiếp tục ra đi. Và tôi khi đó vẫn không biết rằng lần ra đi ấy lại trở thành chuyến hành trình dài đến như thế.
Giờ, tôi coi như đã thành người Hà Nội - hộ khẩu Hà Nội, xe máy biển Hà Nội, việc làm ở Hà Nội, có một căn nhà ở Hà Nội (tuy bé tẹo và nằm tít trong hóc bà tó kiếm mãi không ra). Và kể ra thì, tôi cũng rất yêu nơi này. Nhưng đây vẫn không phải nhà của tôi. Thành phố mới chạm vào tôi một cách hững hờ và xa lạ. Tôi đi trong nó như kẻ mộng du, không sao xóa bỏ được ý nghĩ rằng mình chỉ là khách trọ. Tôi vẫn nhớ nhung cái thị xã buồn buồn bụi mù cách tôi ngót nghét 200 cây số, nhớ ngôi nhà rộng rãi mà tuềnh toàng ba mẹ tích cóp cả đời mới xây nên. Tôi nhớ cả căn phòng màu xanh dương do chính tôi chọn và pha sơn trên tầng áp mái mới chỉ kịp ở chưa đầy một tháng đã chẳng còn dịp ở thêm nữa (vì nay đã bị biến thành phòng dạy học của mẹ ;__;). Tôi nhớ cả cái cầu thang không-tay-vịn mà tôi đã hùng hồn thuyết phục bố mẹ rằng chẳng cần thiết phải làm tay vịn đâu bởi lý do abc nọ kia dù thực chất vì tôi không muốn bố mẹ tốn thêm một khoản tiền. Tôi nhớ cả cái nhà tắm sạch ơi là sạch ngày ngày mẹ đánh rửa. Tôi nhớ cả khoảng sân rửa phía sau, thoáng đãng và luôn lộng gió, mỗi lần ngẩng mặt lên sẽ thấy đủ loại cây cảnh mẹ trồng đang rủ bóng. Và rồi tôi nhận ra, tôi đã bắt đầu nhớ về nó như một hoài niệm.
"Hoài niệm", tôi ghét từ này, khi vang lên luôn khiến tôi chạnh lòng. Tôi hình dung đến lúc căn nhà dần trở nên vắng lặng, trên từng đồ vật bụi thời gian đóng dày, chập choạng những bóng hình xưa cũ, như một cơn mơ.
Lúc mới ra đi, tôi nghĩ mình sẽ thường xuyên về thăm nhà. Nhưng rồi những chuyến về thăm nhà cứ thưa dần, vì nhiều lý do, chủ quan có, khách quan có. Rất nhanh thôi, sẽ đến một ngày, không thể khác được, những sợi dây cuối cùng nối giữ tôi với nơi ấy cũng bung đứt hẳn, tôi sẽ chẳng còn cớ để quay về, trở thành một cái cây không có gốc, lơ ngơ phiêu dạt giữa đời. Thực ra với một kẻ như tôi, đó cũng không phải điều gì ghê gớm chí tử lắm. Chỉ là, tôi hi vọng mình sẽ không nhìn về vùng đất than ấy như một bến đỗ tạm. Chỉ hi vọng sẽ không quên nỗi buồn này.
-Viết lan man nhân dịp 2/9 đầu tiên không về nhà-
02/09/2010
.JJ.
Em thân yêu ơi,Anh đã luôn muốn được hôn em. Mỗi khi nhìn thấy em, anh đều có ước ao như thế, đến nỗi gần như là một nỗi thèm khát, cồn cào đến đau đớn tuyệt vọng. Đến muốn rơi nước mắt. Anh muốn được hôn em, ngay cả đó là lúc đôi môi anh đang đặt trên môi em, ngay cả khi đầu lưỡi anh đang kiếm tìm lưỡi em, ngay cả khi những chiếc răng đang va vào nhau đến phát đau.
Những đường nét đẹp đẽ bám chặt lấy tâm trí anh, khiến anh tưởng chừng mình sẽ hoá điên lên mất.
Nên em thân yêu ơi,
Hãy hôn anh đi, khi đôi môi chúng ta còn thắm đỏ.
Hãy nói với anh đi, khi thế gian còn là một khối lặng câm.
Hãy chìm sâu vào mắt anh, khi chúng ta còn mù lòa.
Hãy yêu anh, khi buổi bình minh hoang tàn còn bị màn đêm che giấu.
Em thân yêu ơi...[From L.T. to K.H. - Trích Những bức thư không gửi]
...chỉ là cảm xúc...
Tôi thức dậy khi một ngày nữa lại đến. Cậu bé tóc vàng cười với tôi từ bức ảnh trên tường. Tôi ra khỏi giường, bước tới hôn lên nụ cười thuần khiết của cậu. Đôi môi tôi chạm vào bề mặt thủy tinh lạnh ngắt. Bỗng nhiên tôi muốn khóc. Phía sau lớp kính này là tình yêu của tôi, là tuổi trẻ cao ngạo và đầy ước vọng của tôi. Tôi đã tìm thấy cậu qua lớp lớp không gian và thuộc về nhau trong từng khoảnh khắc của số phận. Nhưng tôi đã bước lỗi nhịp. Cậu đã dừng lại đâu đó trên con đừơng một chiều, còn tôi không cách chi quay lại được, đành bước mãi và rơi vào vực thẳm; ở đó không có gì ngoài sự trống rỗng. Cậu mãi mãi là đứa trẻ thuộc về phần bên kia đầy ánh sáng của thế giới, nơi tôi không bao giờ còn chạm được tới.
Anh nói đúng. Tôi của ngày hôm qua và tôi của ngày hôm nay là hai người hoàn toàn khác biệt. Thậm chí tôi của phút trước, giây trước cũng đã trở nên xa lạ với con người của thời khắc tiếp theo. Không ai, dù có cố gắng đến thế nào, có thể trở lại làm bản thân mình nguyên vẹn. Giống như bây giờ, dù cả anh, cả tôi, cả những người bạn của chúng ta có cùng xuất hiện bên nhau trên một sân khấu, chúng ta vẫn không thể là chúng-ta-của-hôm-qua được nữa.
Tôi của ngày hôm qua, của phút trứơc, giây trước, đã chết rồi.
Từng ngày trôi qua, chúng ta vẫn đang chết từng phần mà không hề hay biết.
Tôi vẫn biết thế, nhưng tại sao lại cứ đau lòng mãi thế này?
....Mưa dữ dội trên đường phố trên mái nhà
Như thác trắng vỡ tan như bạc của trời như bước chân của ký ức
Em vuốt nước mưa chảy ròng trên mặt
Ngoảnh đầu nhìn về đâu?
Trong tiệm cà phê, bài hát về một người đàn bà cầm trái táo
Người đàn bà mặc áo xanh đi dưới biển lá vàng
Những người ngồi sau cửa kính nói gì ta chẳng biết
Chỉ thấy họ cười và bình hoa đổ máu run run
Những điếu thuốc những làn khói những vỏ chai rỗng không
Những tờ báo, tấm ảnh cũ, một nửa khuôn mặt trong tấm gương
Một chiếc xe bịt kín đi qua
Năm tháng và tuổi trẻ đi qua
Mắt em buồn hoang vắng
Làm sao anh biết được
Điều ta tìm ẩn hiện nơi đâu
Mỗi con người một vật thể cô đơn
Nhìn rõ nhau qua cửa kính trống trơn
Nhưng không thể nghe nhau không thể nói
Bây giờ anh chỉ còn là một chiếc cốc vỡ, một vết thương
Buổi chiều, những trái cây mùa thu thơm ngát
Em bảo phải cần tìm một lý do để sống
Để gắn bó để lòng mình yên ổn
Thật thế chăng, có thể có không em?---Mưa dữ dội trên đường phố trên mái nhà [9/1973]
Lưu Quang Vũ
(Tặng Quỳnh, ngày xưa)---
Cô uống nước chanh. Ly lớn nước trắng, bỏ miếng đá và hai lát chanh tươi màu xanh. Đơn giản và tinh khiết như vậy. Phải sau 25 tuổi, cô mới có được cuộc sống đơn giản và tinh khiết như thế. Đã có căn hộ độc thân. Đã có thành phố độc thân. Đã có chuyến du hành.--- Trích Đảo Tường Vy của Bảo Bối An Ni---
